Emanet mekanizması, birleşme veya devralma işlemlerinde, ediminin hemen ifasının uygun olmadığı koşullarda daha sonraki bir tarihte ifasını sağlamayı amaçlayan bir uygulamadır. Emanet, birleşme ve devralma işlemlerinde işleme dayanak oluşturan sözleşmeden doğan borçların ifasını garanti altına almak için tarafların borçlarının bağımsız güvenilir bir üçüncü kişiye devri şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu amaçla, birleşme ve/veya hisse devir sözleşmesinin tarafları, sözleşmeden doğan payların ifasını ve ödemenin hangi koşullarda iade edileceğini de kapsayan borçların ifasını güvence altına almak için ana sözleşmeye dayalı bir escrow sözleşmesi düzenlerler. taraflara
Escrow Sözleşmesi ile Birleşme ve Devralma Sözleşmeleri Arasındaki İlişki
Emanet sözleşmesi, birleşme ve/veya hisse devri sözleşmesinden doğan borçların ifasını güvence altına almayı amaçlar. Emanet düzenlemeleri, sınır ötesi işlemler yapılırken özellikle yararlıdır.
Emanet sözleşmesinin temeli, birleşme ve devralma sözleşmesidir. Bu durumda, farklı tarafların farklı hak ve yükümlülükler yüklediği iki ayrı sözleşme vardır. Dolayısıyla, escrow sözleşmesinin taraflarından biri birleşme ve/veya hisse devri sözleşmesinin tarafı, diğer taraf ise dayanak sözleşmenin tarafı olmayan üçüncü kişidir (emanet acentesi). Bir emanet sözleşmesinde, sözleşme konusu varlık üzerindeki tasarruf yetkisi, esas sözleşmede belirtilen belirli koşullar sağlanana kadar emanet acentesine geçer.
Ana sözleşmede, escrow sözleşmesinin akdedileceği açıkça gösterilebilir veya escrow sözleşmesinin tam metnine veya esaslı unsurlarına yer verilmesi mümkündür. Bu kapsamda emanet komisyoncusu ile birleşme veya hisse devri sözleşmesinin tarafları arasında akdedilecek emanet sözleşmesinin aşağıdaki hususları içermesi esastır.
Emanet ilişkisinin temeli olan işlemle ilgili bilgiler,
Emanet acentesine emanet edilen varlık hakkında detaylı bilgi (örneğin, emanet edilen varlık hisse senedi ise ilgili menkul kıymetlerin miktarı, niteliği, ayırt edici özellikleri; emanet edilen varlık meni ise meninin miktarı ve niteliği),
Emanet acentesinin emanete ilişkin borçları,
Bu şartların yerine getirilmesini müteakip emanet edilen varlığın sözleşme taraflarına hangi şartlarla iade edilebileceği ve bu şartların yerine getirilmesini müteakip izlenecek prosedürler hakkında detaylı bilgi
Saklama sürecinde tevdi edilen varlığa ilişkin hak ve yükümlülüklerin akıbeti
Yatırılan varlığın iadesine ilişkin koşullardan hiçbirinin oluşmaması durumunda, yatırılan varlığın iadesine ilişkin koşullar,
Escrow acentesine ödenecek ücret,
Escrow sözleşmesinden doğan ihtilaflar için geçerli yasa ve yargı yetkisi hakkında bilgi.
Mülk Devirleri ve İş Devir Sözleşmelerinin Emanet Sözleşmeleriyle İlişkisi
Emanet sözleşmeleri, varlık devirlerinde ve iş devirlerinde teminat mekanizması olarak da tercih edilmektedir. Özellikle alıcı için yapılan sözleşme görüşmeleri sırasında, satıcının devredilen şirket veya mal ile ilgili yaptığı beyan ve taahhütlerin doğruluğunun tespiti mümkün olmayabilir. Bu durumda alıcı, temel sözleşme ilişkisine konu olan beyan ve taahhütlerin gerçekleşmesini müteakip bedelin tamamını ödemek isteyecektir. Öte yandan satıcının semenin tamamını ödemesinden sonra devir konusu şirket veya malvarlığını devretmek isteyeceği açıktır. Bu durumda riski her iki taraf için de garanti altına alan bir mekanizma olan emanet, aynı zamanda bu beyan ve taahhütlere ilişkin bir güvence aracıdır.
Alıcı ve satıcı, emanet komisyoncusu adına tarafsız bir üçüncü kişi olarak banka hesabı açılmasını talep edebilir. Emanet acentesi adına açılan emanet hesabının bedeli, ancak dayanak sözleşmedeki belirli şartların veya koşulların yerine getirilip getirilmediğine bağlı olarak taraflara ödenir. Burada satıcı veya alıcı, emanet hesabı üzerinde tek başına tasarruf yetkisine sahip değildir. Bu yetki ancak emanet acentesi ile birlikte olmaları şartıyla taraflarca kullanılabilir.
Emanet acentesi de vekalet sözleşmesinde olduğu gibi sadakat ve özenle hareket etmekle yükümlüdür. Bu ilişkide emanet sözleşmesi ve içerdiği hükümler belirleyici olduğundan emanet.